TAJEMNICE PARYŻA. CZĘŚĆ III - DWUNASTU DETEKTYWÓW, PAN LECOQ I KRONIKI ZBRODNI

 

    Najbardziej znaną wizytówką Paryża jest oczywiście wieża Eiffla. Została ona zbudowana w latach 1887-1889, specjalnie na wystawę światową w 1889 r. i miała upamiętnić setną rocznicę rewolucji francuskiej. Jak na tamte czasy była wielkim symbolem nowoczesnej myśli architektonicznej - w momencie powstania była najwyższą budowlą na świecie, liczącą 324 m. Faktycznymi pomysłodawcami wieży byli Maurice Koechlin i Émile Nouguier, pracownicy inżyniera i architekta Gustave'a Eiffla, który odkupił od nich ten projekt. Nie wszystkim on się jednak podobał - 14 lutego 1887 r. w dzienniku "Le Temps" pojawił się "Protest artystów" , którzy uważali, że wieża będzie szpecić ich piękne miasto. Podpisali go m.in. Aleksandre Dumas, Guy de Maupassant czy Léon Bonnat. Mimo to budowa została ukończona i po dziś dzień stanowi symbol Paryża. O perturbacjach związanych z budową wieży opowiada kryminał Pablo de Santisa "Tajemnica Paryża".

    Bohaterem książki jest Sigmundo Salvatrio syn szewca, który pragnie zostać detektywem. Udaje mu się dostać na szkolenie do słynnego detektywa Craiga, który szuka asystenta. Craig jest członkiem legendarnej organizacji Dwunastu Detektywów, zrzeszającej najsłynniejszych śledczych na świecie. Sigmundo wraz z innymi młodzieńcami rywalizuje o to, aby zostać akolitą genialnego detektywa. Kiedy jednak ginie jeden ze studentów, Craig popada w kłopoty. Wydaje się, że ufa tylko Sigmundowi, dlatego też wysyła go do Paryża na spotkanie Dwunastu Detektywów, aby przekazał jego laskę jednemu z założycieli organizacji, legendarnemu detektywowi Wiktorowi Arzackiemu. Salvatrio trafia do Paryża zaraz przed wystawą światową i ma okazję poznać sławnych detektywów i ich asystentów. Szybko odkrywa, że organizacja wcale nie jest tak sielankowa jakby się to wydawało z opisów magazynów kryminalnych, w których się zaczytywał. Wśród członków nie brakuje niesnasek, zawiści, zazdrości i walki o władzę. Poza tym wydaje się, że każdy coś ukrywa. Rywalizację widać szczególnie między dwoma detektywami Paryża - Wiktorem Arzackim, polskim imigrantem i rodowitym Francuzem Louisem Darbonem. 

Ten ostatni prowadzi śledztwo przeciwko organizacjom okultystycznym, które chciały zablokować budowę wieży Eiffla. Kiedy Darbon zostaje zamordowany, podejrzenie pada na Arzackiego. Jednak Sigmundo, którego Arzacki wziął pod swoje skrzydła, postanawia udowodnić jego niewinność. Trafia na trop tajemniczej sekty, która nie cofnie się przed niczym aby osiągnąć swój cel. Czy Sigmundowi uda się odkryć prawdę i uratować Dwunastu Detektywów? Jest to bardzo ciekawy, wyjątkowy kryminał. Jak np. w opowiadaniach o Sherlocku Holmesie mamy jednego detektywa, to tutaj mamy takich dwunastu. Każdy z nich jest inny, każdy jest indywidualistą, a zderzenie ich silnych osobowości to prawdziwa bomba psychologiczna. Zagadka główna jest bardzo interesująca i do końca nie wiadomo dokładnie o co chodzi. Zagadki poboczne, szczególnie to opowiadane przez samych detektywów, są naprawdę wciągające, a niektóre bardzo trudne. Ciekawe też jest to, że jeden z głównych bohaterów jest Polakiem i Argentyńczyk, którym jest Pablo de Santis, dość dobrze oddał nasz charakter narodowy. Główny bohater budzi sympatię i mimo, że jest tylko asystentem, potrafi rozwikłać tę trudna zagadkę. Klimat XIX-wiecznego Paryża też jest bardzo dobrze oddany - dużo dowiadujemy się o budowie wieży Eiffla i wystawie światowej. Ogólnie książka bardzo mi się podobała, bo jest to naprawdę coś takiego innego wśród nowoczesnych kryminałów. Polecam przeczytać, bo naprawdę warto. 

    Jak już wcześniej wspominałam jedną z najbardziej barwnych postaci związanych z francuską kryminologią był François-Eugéne Vidocq, który inspirował wielu pisarzy m.in. Émile Gaboriau. Ten francuski dziennikarz żył w latach 1832-1873 i stworzył postać młodego policjanta Lecoqa, którego po części oparł właśnie na Vidocqu. 

Akcja jednej z jego powieści pt."Pan Lecoq" dzieje się w XIX-wiecznym Paryżu. Pewnego lutowego wieczoru oddział paryskiej policji zostaje wezwany do karczmy zwanej "Pieprzniczka", cieszącej się raczej złą sławą. Na miejscu okazuje się, że doszło do morderstwa - dwóch mężczyzn zginęło od strzału z rewolweru, a trzeci był umierający. W karczmie znajdowała się właścicielka ciotka Chupin w stanie skrajnej histerii oraz morderca - człowiek w sile wieku, ubrany jak robotnik, który twierdził, że jest niewinny, został napadnięty i tylko się bronił. Dowódca oddziału zwany Generałem, nakazuje aresztować podejrzanego i uznaje sprawę za zakończoną - ot typowa burda w barze. Jednak jeden z policjantów niejaki Lecoq zauważa, że w całej tej sprawie coś nie gra - jego bystre oko zauważa ślady bytności dwóch kobiet, które zdołały umknąć nim rozpoczęła się jatka oraz mężczyzny, który obserwował całą sytuację z zewnątrz. Poza tym nie pasuje mu sama osoba mordercy - twierdzi, że jest artystą cyrkowym z Niemiec o pseudonimie Mai. Mimo, że opowiedziany przez niego życiorys wydaje się spójny, Lecoq uważa że mężczyzna kłamie i coś ukrywa. 

Chociaż jego przełożeni uważają sprawę za prostą, młody policjant nie zamierza się poddawać i wraz z weteranem policyjnym Nalewajką, rozpoczyna własne śledztwo. Na początku nie podejrzewa nawet na trop jak poważnej afery zaprowadzi go własna dedukcja. Zwykła bójka w barze zaprowadzi go do świata skandalu, intryg, zemsty i okrutnych zbrodni. Jednak pan Lecoq nie cofnie się przed niczym, aby poznać prawdę. "Pan Lecoq" to bardzo ciekawa i wciągająca lektura, idealna dla fanów klasycznych kryminałów. Główny bohater to typowy, ambitny, zapalczywy i troszkę arogancki młody detektyw, który uparcie dąży do celu. Mamy tu także ciekawe opisy paryskiego społeczeństwa od biedoty po arystokrację. Intryga jest dosyć ciekawa, choć może zwroty akcji i samo wyjaśnienie sprawy nie zwala z nóg. Jest tu też bardzo dużo szczegółów i w pewnym momencie można się trochę pogubić kto jest kim. Jednak mimo to książka mi się podobała, szczególnie główny bohater - sprytny i spostrzegawczy oraz jego pierdołowaty asystent stanowiący dla niego niezłą przeciwwagę. Chociaż wydaje się, że klasyczne kryminały to domena Brytyjczyków, to myślę że Francuzi też bardzo dobrze odnajdują się w tym temacie i uważam, że klasykę francuskiego kryminału warto znać. 

    Jak widać Paryż często inspirował autorów kryminałów, którzy oferowali swoim czytelnikom naprawdę fascynujące śledztwa. Czytając książki wciągamy się w niesamowite intrygi i sami zaczynamy analizować fakty, które zostały nam podane oraz próbujemy wydedukować kto jest mordercą. A co jeśli sami możemy zostać paryskim detektywem-amatorem i rozwiązywać ciekawe zagadki kryminalne, nawet nie wychodząc z domu? Taką właśnie ciekawą rozrywkę oferuje nam Wydawnictwo Lucky Duck Games swoją serią gier "Kroniki zbrodni". Jest to połączenie gry planszowej z aplikacją, która przeznaczona jest dla 1 do 4 graczy, którzy wcielają się w rolę detektywów prowadzących śledztwo. Gracze mają za zadanie sprawdzenie miejsc zbrodni, odszukanie wskazówek, rozwiązywanie zagadek i oczywiście wskazanie mordercy. Dzięki aplikacji można bardzo dokładnie przeszukać miejsce zbrodni i naprawdę wciągnąć się w prowadzone śledztwo. Niedawno na rynku ukazała się seria "Millenium", która rozgrywa się właśnie w Paryżu. W części pierwszej pt. "1400" przenosimy się do średniowiecznego Paryża.

Wcielamy się w rolę rycerza Abelarda Lavela, który od dzieciństwa miewał prorocze sny, w których widział straszliwe sceny zbrodni. Lavel postanawia wykorzystać swoje niezwykłe umiejętności do rozwiązywania zagadek kryminalnych i staje się swojego rodzaju detektywem, mimo że w średniowieczu nie było jeszcze takiego zawodu. Celem gry jest przejście 4 scenariuszy (oraz przewodnika detektywa, który jest wstępem do rozgrywki), z którego każdy stanowi wciągającą zagadkę kryminalną o różnym poziomie trudności. Mamy tu do czynienia z krwawym mordem w łaźni, tajemniczym porwaniem, morderstwem młodego skryby oraz bluźnierczym rytuałem. Rozgrywka polega na przemieszczaniu się po lokacjach, zbieraniu dowodów i ich analizowaniem oraz przesłuchiwaniu świadków i podejrzanych. Mamy do dyspozycji różnorakie karty m.in. lokacji, postaci, obiektów specjalnych, dowodów rzeczowych, wizji oraz planszę na dowody. Na każdej z nich znajduje się kod qr, który należy zeskanować za pomocą zainstalowanej aplikacji, aby wejść z nią w interakcję. Do pomocy mamy wiernego psa Percevala oraz członków rodziny: mnicha, kupcową i szpiega. 

Aplikacja w bardzo przystępny i klarowny sposób prowadzi nas przez śledztwo, dlatego myślę, że jest dobrym pomysłem. Jednak wiem, że nie wszystkim taka opcja przypadnie do gustu, ponieważ gra planszowa powinna być planszowa, a nie elektroniczna. Mnie osobiście to nie przeszkadza, bo gra jest naprawdę fantastyczna - wciągająca, bardzo ładnie wykonana (rysunki na kartach są piękne i klimatyczne), zagadki są ciekawe i sporo wymagają od gracza. Jest to naprawdę wspaniała rozrywka, która sprawia, że człowiek ma ochotę na więcej. Jedyna wada to pewna jednorazowość - jak się rozwiąże daną zagadkę, to do gry można wrócić dopiero po bardzo długim czasie, kiedy się już nie będzie pamiętać rozwiązania. Mimo to serdecznie polecam, bo gra jest naprawdę warta uwagi.  

    W części drugiej pt. "1900" znajdujemy się w Paryżu w czasach Belle Époque, czyli okresie rozkwitu i postępu technologicznego. Paryż jest w centrum tych wydarzeń - trwa wystawa światowa, igrzyska olimpijskie oraz otwarcie metra. 

My wcielamy się w rolę Victora Lavela, ambitnego dziennikarza gazety "Les Nouvelles de Paris". Lavel jest reporterem śledczym i zajmuje się sprawami kryminalnymi. I tutaj podobnie jak w poprzedniej części mamy do rozegrania cztery scenariusze oraz przewodnik detektywa. Mierzymy się z zaginięciem córki znanego polityka, zabójstwem bogatej kobiety oraz włamaniem do laboratorium Marii Skłodowskiej-Curie. Oczywiście mamy do dyspozycji karty i aplikację. Ta część podobała mi się najbardziej, ponieważ uwielbiam klimat Belle Époque. Scenariusze są naprawdę ciekawe i wciągające oraz wiele wymagają od gracza, a ja najbardziej uwielbiam skomplikowane zagadki. Karty są naprawdę przepiękne - szczególnie te przedstawiające największe zabytki Paryża jak Moulin Rouge czy Wieża Eiffla. Można naprawdę wciągnąć się w klimat. Szczególnie polecam zapoznać się z tą częścią, tym bardziej że są to samodzielne gry i do rozgrywki nie potrzeba nam mieć pozostałych. 

    W trzeciej części pt. "2400" przenosimy się do przyszłości. Znajdujemy się w futurystycznym Paryżu i wcielamy się w rolę cyberagentki Kalii Lavel, która zajmuje się ściganiem przestępców w świecie rzeczywistym oraz cyberprzestrzeni. Tutaj także mamy cztery scenariusze i przewodnik detektywa. Nasza cyberagentka mierzy się z mrocznym zabójstwem funkcjonariusza Straży i związanymi z nim intrygami oraz tajemniczym zgonem dyrektora znanej korporacji. Mechanika gry jest taka sama jak w poprzednich częściach. Tej gry akurat nie posiadam, ponieważ futurystyczne klimaty to nie moja bajka, ale cała seria bardzo mnie wciągnęła, dlatego nie wykluczam, że kiedyś po nią sięgnę. 

    Jak widać Paryż jest jednym z najbardziej fascynujących miejsc na ziemi. Ma interesującą historię i wspaniały klimat. Do tego mnóstwo fantastycznym zabytków, cudowne kawiarenki i restauracje oraz staroświeckie i nowoczesne hotele. Nic dziwnego, że od wieków inspiruje wielu artystów. Moim wielkim marzeniem jest odwiedzenie stolicy Francji i zobaczenie tych wszystkich wspaniałości na własne oczy. Mam nadzieję, że uda mi się kiedyś je spełnić.

Bibliografia:

1. Wikipedia
2. P.de Santis, Tajemnica Paryża, Wydawnictwo Muza 2009, można kupić na Allegro
3. E.Gaboriau, Pan Lecoq, Wydawnictwo CM 2019, można kupić np.  tu:https://www.empik.com/pan-lecoq-gaboriau-emile,p1237515343,ksiazka-p, lub tu:https://bonito.pl/k-47726458-pan-lecoq
4. Kroniki zbrodni, Seria Millenium, 1400, Wydawnictwo Lucky Duck Games, można kupić np. tu: https://www.empik.com/lucky-duck-games-gra-strategiczna-kroniki-zbrodni-1400-lucky-duck-games,p1256079763,zabawki-p
5. Kroniki zbrodni, Seria Millenium, 1900, Wydawnictwo Lucky Duck Games, można kupić np. tu: https://www.empik.com/lucky-duck-games-gra-kooperacyjna-kroniki-zbrodni-1900-lucky-duck-games,p1268855856,zabawki-p
6. Kroniki zbrodni, Seria Millenium, 2400, Wydawnictwo Lucky Duck Games, można kupić np. tu: https://www.empik.com/lucky-duck-games-gra-przygodowa-kroniki-zbrodni-2400-lucky-duck-games,p1284561461,zabawki-p

TAJEMNICE PARYŻA. CZĘŚĆ II - UPIÓR OPERY I POE

 

    Mówiąc o tajemnicach Paryża, nie można nie wspomnieć o legendarnym Upiorze z Paryskiej Opery Garnier. "Upiór Opery" to książka napisana w 1909 r. przez znanego pisarza Gastona Leroux. Urodził się on w 1868 r. w rodzinie przedsiębiorcy budowlanego. Z zawodu był prawnikiem, ale zajmował się dziennikarstwem. Sławę przyniosła mu powieść z 1907 r. pt. "Tajemnica żółtego pokoju" o przygodach dziennikarza-detektywa Josepha Rouletabille. Jednak jego najbardziej znanym dziełem jest właśnie "Upiór Opery". Opowiada on o losach śpiewaczki operowej Christine Daaé, która stała się znana praktycznie z dnia na dzień. Udało jej się to osiągnąć dzięki tytułowemu Upiorowi, zwanemu przez nią Aniołem Muzyki. Upiór był to tajemniczy człowiek o imieniu Eryk, który z powodu swojej deformacji ukrywa twarz za maską i mieszka w podziemiach Opery. Jest on jednak genialnym muzykiem i kompozytorem, dzięki czemu udaje mu się wydobyć talent Christine. 

Niestety jednak za jego maską kryje się nie tylko zdeformowana twarz, ale także mroczny charakter. Wyobcowanie, odrzucenie i desperackie pragnienie normalności powoduje u Eryka skłonność do okrucieństwa. Popada on w obsesję na punkcie Christine, a jego namiętna miłość do niej staje się fanatyczna. Upiór terroryzuje dyrektorów Opery, zmuszając ich do trzymania dla niego specjalnej loży oraz dzielenia się pewną częścią zysków. Stoi też także za dramatycznymi wydarzeniami - powieszeniem się kierownika maszynistów Josepha Buqueta, ośmieszeniem śpiewaczki La Carlotty, która była rywalką Christine oraz zerwaniem się wielkiego żyrandola, który zabił nową dozorczynię. Tak więc Upiór jest człowiekiem niebezpiecznym i zdolnym do wszystkiego, tym bardziej jeśli chodzi o jego ukochaną. Niestety na jego drodze staje wicehrabia Raul de Chagny - młody i przystojny przyjaciel Christine, który darzy ją szczerym uczuciem i wygląda na to, że odwzajemnionym. Jednak młodzi zakochani nie mogą cieszyć się swoim szczęściem - Upiór nie pozwoli odejść ukochanej. Do jakiej tragedii może doprowadzić ten skomplikowany miłosny trójkąt? "Upiór Opery" to naprawdę fascynująca historia. 

    W 2019 r. nakładem Wydawnictwa Vesper ukazało się pięknie ilustrowane wydanie powieści Gastona Leroux. Wspaniale ukazane obrazy idealnie uzupełniają powieść, oddając jej klimat. Trzeba jednak przyznać, że nie jest to łatwa lektura. Jest to dosyć gruba książka, pełna różnorakich opisów i dialogów, w których można łatwo się zgubić. Akcja też nie postępuje w szybkim tempie, dlatego też trzeba dużo cierpliwości, aby się przebić przez tę opasłą lekturę. Jednak myślę, że warto ponieważ jest to prawdziwa klasyka, a historia Eryka jest fascynująca i zarazem tragiczna. Współczujemy temu bohaterowi mimo, iż dopuścił się strasznych czynów. Jego postać inspirowała wielu twórców, dlatego "Upiór..." doczekał się wielu adaptacji. Najsłynniejszą jest musical z 1986 r. stworzony przez Andrew Lloyda Webbera, który był wystawiony na londyńskim West Endzie oraz nowojorskim Broadwayu. To właśnie stąd pochodzą najbardziej znane utwory jak "Anioł Muzyki" czy "Wspomnij mnie". W Polsce musical był przedstawiany m.in. w Teatrze Roma. Ja osobiście byłam na spektaklu w Operze Śląskiej i było to naprawdę niesamowite przeżycie.  Jedną z najbardziej znanych ekranizacji powieści jest film z 2004 r. z Gerardem Butlerem w roli głównej (co jest trochę ironiczne, bo Butler jest bardzo przystojnym aktorem :-) .

Postać Upiora tak bardzo obrosła w legendę, że niektórzy zaczęli uważać, że istniał naprawdę. Gaston Leroux osadził swojego bohatera w prawdziwej Operze Paryskiej, a jedną z jego inspiracji było wydarzenie z 1896 r. kiedy to na publiczność spadł wielki żyrandol, przez co zginęła jedna osoba. Budując postać Christine oparł się na biografii prawdziwej śpiewaczki szwedzkiej Christine Nilsson. Upiór ukrywał się między innymi przy podziemnym jeziorze - to po części prawda, bo pod fundamentami Opery znajdują się wody gruntowe. W książce występuje jeszcze jedna postać - tajemniczy Pers, który kiedyś uratował Erykowi życie. Był on inspirowany prawdziwą postacią - Ismailem Khanem, synem perskiego ambasadora, który był stałym bywalcem Opery. Poza tym historia Upiora to fikcja, jednak wiele osób uważa inaczej i przeczesuje archiwa w poszukiwaniu Eryka i rodziny de Chagny. Jak widać tytułowy Upiór jest postacią fascynującą i tak ciekawą i tajemniczą, że jest żywy po dziś dzień, a jego historia fascynuje wielu ludzi. Można by nawet powiedzieć, że tajemniczy geniusz, skrzywdzony przez los i skazany na cierpienie, po dziś dzień przemierza podziemia Opery. Jest jedną z tych wybitnych postaci, która na zawsze odcisnęła piętno w historii światowej literatury. 

    Stolica Francji inspirowała i inspiruje wielu pisarzy. Jednym z nich był Edgar Allan Poe, który swojego detektywa C. Auguste'a Dupina uczynił Francuzem, a opowiadania o nim osadził właśnie w Paryżu. Dupin był pierwszym stworzonym w literaturze detektywem. Posługiwał się on metodą dedukcji, co potem rozwinął sir Arthur Conan Doyle w swoich opowiadaniach o Sherlocku Holmesie. Dupin pojawia się po raz pierwszy w opowiadaniu "Zabójstwo przy Rue Morgue" wydanym w 1841 r. W domu przy Rue Morgue w Paryżu dokonano makabrycznej zbrodni. Madame i mademoiselle L'Espanaye odnaleziono martwe w pokoju zamkniętym na klucz od wewnątrz. Kilku świadków, słysząc straszne krzyki kobiet, wyważyło drzwi i wtargnęło do środka. Ich oczom ukazał się okropny widok. Pokój był splądrowany, a ciało dziewczyny na siłę wepchnięto do kominka. Ciało jej matki wyrzucono przez okno i było ono potwornie zmasakrowane. Ta straszna zbrodnia stanowiła nie lada wyzwanie dla policji - mimo, iż pokój był splądrowany nie zginęło nic cennego, więc policjanci nie mieli pojęcia jaki mógł być motyw. Poza tym dom był zamknięty od wewnątrz, a okna zatrzaśnięte. Mimo to świadkowie słyszeli kłótnie dwóch osób - prawdopodobnie Francuza i kogoś kto brzmiał z cudzoziemska. Ponadto  wydawało się, że morderca był obdarzony wielką siłą - ciała kobiet były w strasznym stanie. Na ludność Paryża spadł wielki lęk - wyglądało na to, że po okolicy grasuje niebezpieczny szaleniec. Kiedy policja jest w kropce do akcji wkracza C.Auguste Dupin, który jest miłośnikiem analitycznego rozumowania. I to właśnie on wpada na trop. Czy uda mu się odnaleźć maniakalnego mordercę? Jest to bardzo ciekawe opowiadanie, po którym od razu widać, że było protoplastą przygód Sherlocka Holmesa. Dupin w bardzo podobny sposób kieruje się dedukcją i logicznym myśleniem. Zbrodnia opisana w "Zabójstwie przy Rue Morgue" jest naprawdę niecodzienna i budzi szczere zdziwienie - przede wszystkim osoba mordercy. Uważam, że ta historia jest bardzo oryginalna i pomysłowa, a Poe który pisał raczej opowiadania grozy, całkiem nieźle odnajduje się w świecie kryminałów. "Zabójstwo przy Rue Morgue" stanowi podwaliny pod późniejszą literaturę kryminalną, dlatego uważam że każdy miłośnik kryminałów powinien je znać.

    Kolejnym opowiadaniem z C.Auguste Dupinem w roli głównej jest "Tajemnica Marii Rogêt", które zostało opublikowane w 1842 r. Tym razem Dupin zajmuje się sprawą zabójstwa młodej i pięknej pracownicy perfumerii Marii Rogêt. Dziewczyna w niedzielę 22 czerwca o 9:00 wyszła z pensjonatu, który prowadziła z matką, mówiąc swojemu narzeczonemu Jacquesowi Saint-Eustache, że udaje się na cały dzień do ciotki i żeby odebrał ja stamtąd o zmierzchu. Niestety Maria przepada jak kamień w wodę, a wkrótce jej zwłoki zostają wyłowione z Sekwany. Nie ulegało wątpliwości, że dziewczyna została zamordowana - uduszono ją kawałkiem materiału z jej sukni. Okrutne zabójstwo młodej dziewczyny wstrząsa opinią publiczną, a gazety prześcigają się w teoriach. Policja nie mając żadnego punktu zaczepienia, zwraca się o pomoc do Dupina. Wkrótce na jaw wychodzą nowe fakty: narzeczony dziewczyny popełnia samobójstwo, niedaleko brzegu Sekwany odnaleziono rzeczy zmarłej i ślady walki, a kobieta prowadząca tawernę twierdzi, że widziała ją w towarzystwie smagłego mężczyzny. Wszyscy podejrzewają bandę opryszków, ale Dupin nie jest tego pewny. Okazuje się bowiem, że parę miesięcy wcześniej dziewczyna również zniknęła, ale pojawiła się po tygodniu cała i zdrowa. Dupin uważa, że te sprawy się łączą. Czy i tym razem uda mu się odnaleźć zabójcę? Jest to naprawdę ciekawe opowiadanie z bardzo dużą ilością faktów. Analityczne wywody Dupina są tak szczegółowe, że czasem nawet ciężko się na nich skupić. Jest ono o tyle ciekawe, że Poe inspirował się w nim prawdziwymi wydarzeniami, mianowicie zabójstwem młodej dziewczyny Marii Cecylii Rogers, która została zamordowana w Nowym Yorku w 1841 r. Mary Rogers urodziła się prawdopodobnie w Lyme w stanie Connecticut w 1820 r. Pracowała w sklepie tytoniowym w Nowym Yorku, gdzie dzięki swojej urodzie zwracała uwagę wielu mężczyzn. Była ona półsierotą, ponieważ jej ojciec zginął kiedy miała 17 lat. Pracowała z sklepie tytoniowym Johna Andersona, ponieważ nieźle zarabiała, ale nadal mieszkała u swojej matki w jej pensjonacie. 5 października 1838 r. Mary zniknęła ze swojego domu, jednak powróciła parę dni później. Niektórzy sugerowali, że zamieszanie jakie wywołała miało być chwytem reklamowym sklepu Andersona. Jednak inaczej sprawa miała się 25 lipca 1841 r. Wtedy Mary wychodzi z domu mówiąc swojemu narzeczonemu Danielowi Payne'owi, iż udaje się w odwiedziny do ciotki. Niestety trzy dni później odnaleziono jej ciało w rzece Hudson w Hoboken w stanie New Jersey. Zabójstwo młodej dziewczyny odbiło się szerokim echem w całym kraju - sugerowano, że padła ofiarą gangu, pozbyto się jej ciała po nieudanym zabiegu aborcji lub że zabił ją narzeczony, który niedługo później przedawkował laudanum. Niestety sprawa po dziś dzień pozostaje nierozwiązana, a opowiadanie Poego było próbą jej rozwikłania. Mimo, iż "Tajemnica Marii Rogêt" spotkała się z raczej chłodnym przyjęciem, uważam że mimo wszystko warto się z nią zapoznać, bo jest to naprawdę ciekawa i wciągająca historia. 

    Ostatnim opowiadaniem, w którym występuje Dupin jest "Skradziony list" wydany w 1844 r. Tym razem Dupin ma do czynienia nie z zagadką morderstwa, ale spektakularnego rabunku. W komnatach królewskich dochodzi do bezczelnej kradzieży - niejaki minister D. kradnie wysoko postawionej osobie list, który jest dla niej kompromitujący, aby ją szantażować. Zdesperowana ofiara zwraca się o pomoc do prefekta paryskiej policji, a ten od razu przystępuje do dzieła. Minister D. jak i jego dom zostaje skrupulatnie przeszukany. Nic nie może umknąć uwagi policyjnych agentów - sprawdzają oni nawet nogi od krzeseł. Mimo to listu nie udaje się odnaleźć, a sprawca dalej czerpie korzyści z szantażu. Zrozpaczony prefekt postanawia szukać pomocy u Dupina. Czy słynnemu analitykowi uda się zażegnać kryzys polityczny? Myślę, ze to pierwsze opowiadanie tego typu i na pewno inspirował się nim Conan Doyle. Najciekawsze w tym opowiadaniu jest tak naprawdę odniesienie do natury ludzkiej. Dobry detektyw rozumie ją doskonale, dlatego odnosi sukcesy. Tutaj paradoksalnie zagadka jest tak trudna, ponieważ jest prosta, a my ludzie często nie dostrzegamy tego co mamy pod nosem. 

    Opowiadania Poego na zawsze pozostaną w kanonie literatury kryminalnej. Stanowią też punkt wyjścia dla późniejszych wspaniałych kryminałów. Mimo, iż nie jest to może lekka lektura, to jednak jeśli chce się poznać podwaliny pod swojej ulubione kryminały, to myślę że naprawdę warto się zapoznać. 

Ciąg dalszy nastąpi...

Bibliografia:

1. G.Leroux, Upiór Opery, Wydawnictwo Vesper, Czerwonak 2019, można kupić np. tu: https://bonito.pl/k-1392972-upior-opery lub tu: https://www.empik.com/upior-opery-leroux-gaston,p1231766060,ksiazka-p
2. Wikipedia
3. E.A.Poe, Zabójstwo przy Rue Morgue w: Opowieści miłosne, śmiertelne i tajemnicze, Wydawnictwo Vesper, Poznań 2009, s. 341-376, można kupić np. tu: https://www.empik.com/opowiesci-milosne-smiertelne-i-tajemnicze-poe-edgar-allan,prod35390055,ksiazka-p?gclid=Cj0KCQiA09eQBhCxARIsAAYRiymiGzGKP_vcEwqcRve0vjGnwhdvWc694XyjRua3x-AW3Kc_dqU9YqEaAl_wEALw_wcB&gclsrc=aw.ds
4. E.A.Poe, Tajemnica Marii Rogêt w: Opowieści miłosne, śmiertelne i tajemnicze, Wydawnictwo Vesper, Poznań 2009, s. 377-428
5. Nierozwiązane morderstwo Mary Cecylii Rogers, Ichi.pro, https://ichi.pro/pl/nierozwiazane-morderstwo-mary-cecilii-rogers-259534328913369
6. E.A.Poe, Skradziony list w: Opowieści miłosne, śmiertelne i tajemnicze, Wydawnictwo Vesper, Poznań 2009, s. 429-448