czwartek, 30 marca 2023

SŁYNNI DETEKTYWI - HERKULES POIROT. CZĘŚĆ I - O POCZĄTKU DO KOŃCA

 

    Herkules Poirot jest jednym z najsłynniejszych detektywów wszechczasów i moim ulubionym detektywem i to nie tylko dlatego, że został stworzony przez moją ulubioną pisarkę, ale też dlatego że jego przygody kojarzą mi się z moim beztroskim dzieciństwem, kiedy książki pochłaniały mnie bez reszty i powodowały, że czułam się naprawdę szczęśliwa. Wydaje mi się, że Agathy Christie nie trzeba nikomu przedstawiać, ale chciałam to zrobić pokrótce, w celu czysto formalnym 😃. Jedna z największych brytyjskich pisarek urodziła się jako Agatha Mary Clarissa Miller 15 września 1890 r. Już od dzieciństwa charakteryzowała się inteligencją i żywą wyobraźnią. W 1914 r. poślubiła pułkownika Archibalda Christie, który jednak zostawił ja dla innej kobiety. W 1930 r. wyszła za archeologa Maxa Mallowana, dzięki czemu mogła podróżować po świecie. Agatha Christie jest do tej pory najlepiej sprzedającą się autorką w historii - jej książki zostały sprzedane w nakładzie ponad dwa miliardy. Wydawała też powieści obyczajowe pod pseudonimem Mary Westmacott. Christie zadebiutowała w 1920 r. powieścią "Tajemnicza historia w Styles". Jest to równocześnie pierwsza powieść z Herkulesem Poirot w roli głównej. Poirot pojawia się w ponad 30 książkach Christie. Co do daty jego urodzenia są spory, jednak zakłada się, że było to między rokiem 1849 a 1854. Poirot jest Belgiem i prawdopodobnie urodził się w Brukseli. Sama Christie przyznała, że chciała napisać książkę o wielkim detektywie, a w jej rodzinnej miejscowości było dużo uchodźców z Belgii. Nasz słynny detektyw wychował się raczej w ubogiej, wielodzietnej i katolickiej rodzinie. Jako młody człowiek wstąpił do belgijskiej policji, gdzie zrobił oszałamiającą karierę. W czasie pierwszej wojny światowej działał w ruchu oporu, dlatego musiał uciekać z ojczyzny i osiedlić się w Anglii. Jako policjant był już na emeryturze, dlatego też zaczął działać jako prywatny detektyw. Dzięki swojemu geniuszowi, szybko zyskał międzynarodową sławę - z jego porad korzystali zarówno zwykli ludzie, jak i koronowane głowy. Opisywany jest jako niski, krępy mężczyzna trochę "przy kości" z jajowatą głową i zielonymi oczami, świecącymi jak u kota. Ma czarne włosy, a wielką jego dumą są bujne wąsy, które starannie pielęgnuje. Ubiera się elegancko niczym dandys i nawet w niesprzyjających warunkach nosi lakierki. Jego wygląd jest postrzegany jako nieco ekscentryczny, dlatego też często brany jest np. za fryzjera lub projektanta mody. Ze względu na swój akcent był niejednokrotnie uważany za Francuza, co niezmiernie go irytuje. Jest bardzo pedantyczny. Lubi porządek i irytuje go czyjeś niechlujstwo. Ponadto przejawia w jakimś stopniu, jak dzisiaj byśmy powiedzieli zaburzenia obsesyjno-kompulsywne np. nie lubi krzywo stojących, bądź wiszących przedmiotów, wszelakich plam i chciałby żeby wszystko miało kąty proste, nawet żeby jajka były kwadratowe. Mieszka nawet w Whitehaven Mansions, ponieważ odpowiadają mu proporcje tego budynku.  Jeśli chodzi o dedukcję to najważniejsze dla niego są jego "małe, szare komórki" oraz "porządek i metoda". Bardzo często w śledztwach opiera się na psychologii i chociaż nie jest zwolennikiem metody opierającej się głównie na szukaniu śladów, nie stroni od tego - zawsze nosi ze sobą pęsetę i kopertę. Woli rozwiązywać zagadki siedząc wygodnie w fotelu, jednak jeżeli wymaga tego sytuacja potrafi wybrać się w podróż nawet w dalekie strony jak Egipt, Mezopotamia czy Grecja. Ma bardzo wysokie mniemanie o sobie, co denerwuje osoby w jego najbliższym otoczeniu. Można nawet powiedzieć, że jest trochę pompatyczny, egocentryczny, a nawet złośliwy. Ma jednak dobre serce - szczególnie czułe na problemy młodych, zakochanych ludzi. Jego gesty są nieco teatralne i często przesadza w okazywaniu emocji, ale ma wielkie poczucie sprawiedliwości. Jak to nierzadko bywa jego postać sprawiała nieraz problemy swojej twórczyni, która żaliła się, że go stworzyła. 


    Najlepszym przyjacielem, a zarazem asystentem Poirota jest kapitan Arthur Hastings. Jest on byłym oficerem armii brytyjskiej, który spotkał Poirota jeszcze w Belgii i był pod wrażeniem jego zdolności detektywistycznych. Ponieważ w gruncie rzeczy kapitan Hastings pragnie zostać detektywem. Reprezentuje on zupełnie inny typ niż Poirot - jest to typowy angielski gentelman, wykształcony w Eton, na wskroś uczciwy i skromny, uprawiający sporty i typowo po angielsku powściągliwy. Często ekscentrycznie zachowania Poirota go bulwersują. Jest też dosyć naiwny i choć stara się dorównać swojemu przyjacielowi w dedukcji, to zazwyczaj dochodzi do błędnych wniosków. Irytuje to Poirota, który nie raz potrafił to wytknąć przyjacielowi w niemiły sposób, niemniej jednak tych dwoje łączy wielka przyjaźń na dobre i na złe. Kapitan Hastings jest też dosyć kochliwy, jednak w końcu żeni się z akrobatką i tancerką Dulcie Duveen i wyjeżdża do Argentyny, aby prowadzić ranczo. Oczywiście boleśnie odczuwa to jego przyjaciel, jednak Hastings często go odwiedza i pomaga w śledztwach.
  Jeśli chodzi o pozostałych przyjaciół Poirota, to ważną postacią jest oczywiście nadinspektor Japp ze Scotland Yardu, który często zasięga jego porady. Chociaż Poirot nie ma wysokiego mniemania o zdolnościach dedukcyjnych Jappa, to docenia go jako solidnego i pracowitego policjanta. Japp, chociaż często nie rozumie zachowań słynnego detektywa, to zawsze w niego wierzy i go wspiera.
    Inną przyjaciółką Poirota jest pani Ariadna Oliver, ekscentryczna pisarka. Stworzyła ona postać fińskiego detektywa Svena Hjersona, który sprawia jej mnóstwo problemów. Jest feministką i uważa, że kobieta powinna stać na czele Scotland Yardu. Bardzo lubi zagadki, dlatego też często angażuje się w śledztwa. Jest osobą dosyć chaotyczną, która ma sto myśli na minutę. Uwielbia jabłka.
    Jeśli chodzi o pracowników Poirota to najczęściej pojawia się jego sekretarka panna Felicty Lemon - osoba bardzo rzetelna i kompetentna, której racjonalne uwagi często pomagają Poirotowi. Poza tym jest również kamerdyner George - typowy sztywny Anglik, który jednak ma szeroką wiedzę o brytyjskich elitach. Poza tym jest doskonałym służącym.
    Chociaż Poirot jest zadeklarowanym kawalerem, w jego życiu pojawiła się kobieta, która zrobiła na nim wrażenie. Chodzi tutaj o rosyjską hrabinę Verę Rossakoff, znaną złodziejkę. Pojawia się ona po raz pierwszy w opowiadaniu "Podwójny ślad", gdzie Poirot wpada na jej trop, jednak ma do niej wielką słabość. Uważa ją za kobietę pełną temperamentu i jeśli o nią chodzi to potrafi nawet sam siebie oszukiwać. Chociaż można mieć wątpliwości co do moralności hrabiny, to w powieści "Wielka Czwórka" ratuje ona Poirota i Hastingsa za nie lada opałów. Jest na pewno interesującą postacią. 
    Jak już wcześniej wspominałam debiutem Poirota jako bohatera jest:

"Tajemnicza historia w Styles"


    Kapitan Arthur Hastings spędza urlop w posiadłości swojego przyjaciela Johna Cavendisha. Jednak Hastings szybko zauważa, że atmosfera w Styles wcale nie jest za wesoła - macocha Johna, kobieta bardzo bogata, niedawno wyszła za mąż za dużo młodszego i dość podejrzanego mężczyznę, pana Inglethorpa. Cała rodzina go nie znosi i uważa, że mężczyzna poślubił panią domu dla jej pieniędzy. Sprawa komplikuje się kiedy pani Inglethorp nagle umiera w podejrzanych okolicznościach. Kapitan Hastings wpada na pomysł, aby sprawę wyjaśnił jego dawny przyjaciel, były belgijski policjant, a obecnie prywatny detektyw Herkules Poirot, który akurat przebywa w pobliżu. Poirot szybko zauważa, że sprawa jest bardziej skomplikowana, niż początkowo się wydawała. Jednak dla wielkiego detektywa nie ma rzeczy niemożliwych. "Tajemnicza historia w Styles" jest debiutancką powieścią Agathy Christie i już tutaj od razu widać jej geniusz. Fabuła jest doskonale skonstruowana, tropy dobrze pokazane i bardzo często mylące czytelnika, tak że rozwiązanie zagadki jest nie lada wyzwaniem. Postacie też są wspaniale rozrysowane - szczególnie główne, czyli Poirot i Hastings. Tutaj też od razu widać, że Poirot ma atuty ku temu, aby zostać równie legendarnym detektywem co Sherlock Holmes. Wspaniale jest też pokazane tło powieści, czyli klimat angielskiej wsi. Dzięki temu możemy poznać obyczaje jakie wtedy panowały np. podziały klasowe, niechęć do cudzoziemców, sztywne trzymanie się zasad. Christie bardzo często w sposób groteskowy przedstawiała pewną sztywność i zasadniczość Anglików. Sama intryga jest naprawdę godna Królowej Kryminałów, a historia mimo, że dotyczy morderstwa nie przytłacza czytelnika, a wręcz jest dość lekko napisana. Dzięki temu naprawdę odczuwamy przyjemność z lektury, która pochłania nas tak bardzo, że nie możemy doczekać się słynnego finału, kiedy detektyw wskazuje mordercę i pokazuje drogę jaką doszedł do prawdy. Naprawdę jest to fantastyczna lektura i uważam, że każdy powinien się z nią zapoznać.

"Kurtyna"



    Jest to ostatnia powieść Agathy Christie z udziałem Herkulesa Poirot. Chociaż książka została wydana w 1975 r. Christie napisała ją dużo wcześniej, na początku II wojny światowej, na wypadek gdyby zginęła w trakcie bombardowania. Na szczęście do tego nie doszło. Jest to swoisty powrót do przeszłości, ponieważ historia, która zaczęła się w Styles, również tutaj się kończy. Kapitan Hastings, który jest w głębokiej żałobie po śmierci żony, w odpowiedzi na list od swojego przyjaciela Herkulesa Poirot, udaje się do Styles. Znajduje się teraz tutaj pensjonat, w którym Poirot wypoczywa, ponieważ jest już bardzo stary i dotknięty artretyzmem. W Styles znajduje się również córka Hastingsa Judith, która pracuje dla naukowca doktora Franklina. Na miejscu okazuje się, że Poirot nie wezwał swojego przyjaciela bez powodu - jest na tropie bezwzględnego mordercy. Detektyw uważa, że stoi on za serią pozornie nie powiązanych ze sobą zbrodni i znajduje się właśnie tutaj w Styles. Najlepsi przyjaciele po raz ostatni staną do walki z okrutnym mordercą i będzie to najtrudniejsza walka w ich życiu. Ta powieść w największym stopniu pokazuje geniusz Agathy Christie jako pisarki. To w jaki sposób morderca zabija jest naprawdę fenomenem. Intryga jak zawsze jest na najwyższym poziomie, postacie poboczne są bardzo ciekawie przedstawione, a akcja jest bardzo wciągająca. Jest to też naprawdę ciekawy przyczynek do dziedziny psychologii - człowiek zaczyna się zastanawiać do czego sam byłby zdolny. Jednak tą książkę czytało mi się i nadal czyta bardzo trudno, ponieważ jest po pożegnanie z moim ulubionym detektywem i zawsze mnie to bardzo smuci. Także ta książka wywołuje u mnie emocje, których nie wywołuje żadna inna. Zakończenie jest naprawdę genialne i stanowi piękne zwieńczenie wspaniałej historii. Jest naprawdę godne wielkiego detektywa.
    Herkules Poirot jest dla mnie najlepszym detektywem. Uwielbiam książki, w których jest bohaterem - mam wtedy wrażenie jakbym przenosiła się do innego świata, czyli XX wiecznej Anglii. Biorę wtedy udział w śledztwie, ale poznaję też obyczaje, które wówczas panowały - erę gentelmanów, którzy wstawali od stołu kiedy kobieta wychodziła, arystokracji, która jeździła na polowania i przebierała się w eleganckie stroje do kolacji, ówczesnego Londynu z luksusowymi sklepami na Bond Street, ale też uroki angielskiej wsi z zabytkowymi dworkami. Zanurzam się wtedy w całości we wciągającej historii i czuję naprawdę prawdziwy relaks. Chociaż przeczytałam te książki chyba z milion razy, nigdy mi się one nie znudzą i dlatego serdecznie polecam.

Ciąg dalszy nastąpi...


Bibliografia:
  1. Wikipedia
  2. A.Hart, Herkules Poirot, życie i czasy. Biografia według Agathy Christie, Wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 1998, można kupić na Allegro
  3. A.Christie, Tajemnicza historia w Styles, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2005, inne wydanie można kupić np. tu:https://bonito.pl/produkt/tajemnicza-historia-w-styles-3 lub tu: https://www.empik.com/szukaj/produkt?q=tajemnicza%20historia%20w%20styles&qtype=basicForm&ac=true
  4. A.Christie, Kurtyna, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2005, inne wydanie można kupić np. tu: https://www.empik.com/kurtyna-christie-agatha,p1261934659,ksiazka-p?qa=kurtyna&ac=true

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

NATASHA PRESTON "PRAWDA CZY WYZWANIE"

    Dzisiaj kolejna powieść znanej pisarki thrillerów Young Adults Natashy Preston pt. "Prawda czy wyzwanie" . Muszę przyznać, że ...